woensdag 29 september 2010

Weg met de oude sok onder het matras

Klik hier voor mijn blog: 'De droom van Maxima'
VersPers

2,7 miljard mensen hebben niets van de financiële crisis gemerkt. Deze mensen hebben namelijk geen bankrekening. Zij kunnen niet sparen. Als ze al geld hebben, bewaren ze dat in een oude sok onder het matras. Dit klinkt misschien nostalgisch, maar veilig en efficiënt is het niet.

Om de allerarmsten van deze wereld helpen, moeten ze economisch zelfstandig worden. Ze moeten dus een bankrekening kunnen openen, kunnen sparen, kunnen lenen, geld kunnen overmaken, een pensioen kunnen opbouwen en een verzekering kunnen afsluiten. Dit alles tegen een redelijke prijs. Kort gezegd heet dat financiële integratie; het nieuwe stokpaardje van prinses Máxima.

Tijdens de VN-top over de Millenniumdoelen presenteert Máxima, de speciale adviseur van Secretaris-Generaal Ban Ki-Moon hierover, haar eerste jaarrapport.
“Waarom hebben we het nu eigenlijk over toegang tot financiële diensten?”, vraagt de prinses zich af. “Dit is helemaal niet een Millenniumdoel. En daar hebben we het deze dagen toch over? Daarom zijn we toch hier?” Ze geeft zelf het antwoord. Toegang tot financiële diensten is een middel. Het helpt bijna elk Millenniumdoel te verwezenlijken. Máxima heeft het zelf gezien. ”Een lerares in Tanzania moet twee weken vrij nemen om haar salaris op te gaan halen. Ze kan beter voor de klas staan in die tijd.” Als deze lerares een bankrekening had gehad, was haar salaris daarop gestort. Veel efficiënter dus.

Het resultaat van financiële integratie kan enorm zijn. Het helpt mensen een beter leven op te bouwen. Als arme mensen, met name vrouwen, toegang hebben tot het financiële systeem kunnen zij hun families beter beschermen tegen tegenslagen. Ondernemers kunnen een bedrijfje beginnen en kleine bedrijven kunnen uitgroeien tot grotere. Boeren die zaken doen door middel van een bankrekening in plaats van cash kunnen wachten om hun gewassen te verkopen tegen een optimale prijs. Hele economieën kunnen sneller groeien, bovendien kan dat op een manier die gunstiger is voor arme mensen.

Verder dan microkrediet

Financiële integratie gaat verder dan de microkredieten waar de prinses altijd zo vurig voor pleitte. Microkredieten zijn goed, maar daarna is er méér nodig.
In Liberia ontmoette Máxima afgelopen jaar een vrouw die dankzij een microkredietlening van minder dan 100 dollar haar eigen onderneming in palmolie startte. Ze heeft nu 13 mensen in dienst en exporteert onder andere naar de VS. Ze wil graag een grote container palmolie naar de VS exporteren en hiervoor moet ze geld lenen. Via microfinanciering krijgt ze maximaal 12.000 dollar, maar ze heeft meer nodig. Dit krijgt ze niet van een gewone bank. Ze heeft een paar duizend dollar op een rekening, lost altijd op tijd haar lening af en heeft een goedlopend bedrijf. Ze heeft alleen geen land dat als onderpand kan dienen en daarom gaat de lening niet door. Als financiële diensten verder ontwikkeld zouden zijn voor kleine ondernemers in ontwikkelingslanden, zou haar deal wel door zijn gegaan. Zo creëer je dus een win-win situatie.

“Talent is universeel, maar kansen niet”, erkent Hillary Clinton die ook bij de presentatie van Máxima’s jaarverslag is. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken omarmt het doel van Máxima om de armste van de wereld toegang te geven tot het bankensysteem. Daarom heeft Clinton een overeenkomst ondertekend met Honduras en El Salvador. De overeenkomst moet ervoor zorgen dat lokale banken profiteren van de geldtransfers van Latino’s in de VS naar hun moederland. Nu zijn dit vooral grote multinationals. Bovendien is met de overeenkomst afgesproken dat lokale banken hun winst investeren in o.a. het verder ontwikkelen van financiële diensten in hun land.
Clinton is blij dat er eindelijk aandacht is voor de bijna 3 miljard mensen die geen toegang hebben tot het financiële systeem. Het ondermijnt namelijk hun ambities. “Banking the unbanked” is dus belangrijk. Bovendien heeft Clinton de afgelopen tijd gemerkt dat armere mensen kredietwaardig zijn. Vaak zelfs kredietwaardiger dan rijke mensen.

Een belangrijke stap in de richting van het behalen van de Millenniumdoelen, zoals het bestrijden van de armoede en honger en het verbeteren van de positie van vrouwen, is dus het verlenen van toegang tot het financiële systeem.
Die oude sok onder het matras moet daarom verdwijnen.

vrijdag 24 september 2010

De droom van Máxima

Prinses Máxima presenteert haar jaarverslag. Máxima is de speciale adviseur van Ban Ki-Moon over toegang tot financiële diensten voor arme mensen.

Ik wil graag vooraan zitten dus ik ben er al vroeg. Aan verschillende chique ronde tafels nemen mannen in pakken en vrouwen in mantelpakjes plaats. Iedereen slaat flink aan het netwerken en complimenteert elkaar hoe ‘fantastic’ het werk van de onbekende andere man of vrouw is. Bloggen over millenniumdoelen en uit Nederland komen blijkt ‘awesome’ te zijn.

Inmiddels is Máxima binnengekomen, gevolgd door manlief. Demissionair premier Balkenende is er ook. Een dikke rij cameramensen en fotografen met ontzettend grote en professionele camera’s staat op korte afstand van hen. Met mijn goedkope Kijkshop-cameraatje ga ik er tussen staan en fotografeer het Hollandse onderonsje.



Iemand roept om dat het programma wat later zal starten. Er zit nog iemand vast in het verkeer: Hillary Clinton. Ik vraag me af of ze nu vloekend tegen haar chauffeur schreeuwt dat ie op moet schieten.
Ondanks dat degene voor wie de meeste mensen gekomen zijn er nog niet is, begint Balkenende de bijeenkomst. “2,7 miljard mensen hebben niets van de financiële crisis gemerkt”, zegt Balkenende. Hebben zij even geluk… Maar hij bedoelt dit niet positief. Deze mensen hebben namelijk geen bankrekening. Zij kunnen niet sparen. Als ze al geld hebben bewaren ze dat in een oude sok onder het matras. Dit klinkt misschien nostalgisch, maar veilig en efficiënt is het niet. Bovendien krijg je er geen rente mee.

Na de korte speech van Balkenende spreekt Hillary Clinton, die net binnen is gekomen. “Talent is universeel, maar kansen niet”, zegt de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. Daarom omarmt ze het doel van Máxima om de armste van de wereld toegang te geven tot het banksysteem. Zojuist heeft Clinton een overeenkomst ondertekend met Honduras en El Salvador. De overeenkomst moet er voor zorgen dat lokale banken profiteren van de geldtransfers van latino’s in de VS naar hun moederland .











Hierna kondigt Balkenende Prinses Máxima aan. Hij zegt dat ze fantastisch is en dat hij trots op haar is. Máxima maakt een wegwuifgebaar en de zaal lacht.
Terwijl Máxima spreekt fluistert Balkenende iets in het oor van Clinton. Wat zou ie zeggen? Zou hij haar zeggen dat ze de volgende keer gewoon op tijd moet komen? Of zou ie haar gewoon op de lekkere broodjes wijzen?
“Waarom hebben we het nu eigenlijk over toegang tot financiële diensten?”, vraagt de prinses zich af. “Dit is helemaal niet een millenniumdoel. En daar hebben we het deze dagen toch over?” Ze geeft zelf het antwoord. Toegang tot financiële diensten is een middel. Het helpt bijna elk millenniumdoel. Máxima heeft het zelf gezien. ”Een lerares in Tanzania moet twee weken vrij nemen om haar salaris op te gaan halen. Ze kan beter voor de klas staan in die tijd.” Met het statement dat het haar droom is dat iedereen toegang heeft tot het bankensysteem, eindigt Máxima haar speech.

In de korte pauze die volgt is er tijd om foto’s te nemen. “Doe jij ook mee aan de paneldiscussie?”, vraagt prins Willem-Alexander aan z’n vrouw. “Nee, ik ga hier zitten.”
Als iedereen foto’s heeft genomen en weer zit begint de paneldiscussie met onder andere onderneemsters uit Pakistan en Kenia. Deze onderneemsters hebben hun droom al verwezenlijkt.
In de pauze heeft Willem-Alexander een flesje cola-light gescoord. Hij schenkt z’n vrouw ook wat in. Clinton is al weg. Hopelijk komt ze bij haar volgende afspraak wel op tijd.

Toegang tot de financiële diensten versterkt de positie van vrouwen, blijkt uit de discussie. “Don’t ask me about money, my wife only knows that,” citeert de Pakistaanse onderneemster haar man. De zaal lacht. Nog een aantal keer wordt benadrukt hoe belangrijk het is om een rekening te kunnen openen, te kunnen sparen bij een bank en een verzekering af te kunnen sluiten. Het zijn prachtige woorden, maar ik ben benieuwd of Máxima’s droom werkelijkheid zal worden…

woensdag 22 september 2010

De waarheid over malaria

Elke dag sterven er bijna 3000 kinderen in Afrika aan malaria. Dat is dagelijks een ‘11 september’. NGO's laten je graag weten hoeveel kinderen aan malaria dood gaan en hoe erg het is. Ik hoor het op elke bijeenkomst waar ik kom en word er langzaam gek van.
Malaria hebben is absoluut geen pretje. Vorig jaar had ik malaria, dus ik kan het weten. Vijf dagen lang heb ik niets gegeten, had ik hoge koorts en moest ik om de tien minuten naar het toilet. Gelukkig had ik wél een paar euro en kon ik medicijnen kopen.

Dit kan niet iedereen. Dus er moeten netten komen. Voor iedereen. Gratis. Deze boodschap wordt rondom de top over de millenniumdoelen vaak verspreid. Logisch ook, als je onder een net slaapt krijg je immers geen malaria. Maar ik dééd dat elke nacht. Ik slikte pillen, smeerde me in, droeg ’s avonds een lange broek en lange mouwen. En toch kreeg ik malaria.
Heel lang heb ik me afgevraagd hoe dat kon. Totdat iemand me op deze documentaire wees. Ik was geschokt…

De cijfers van het aantal mensen dat malaria heeft ligt eigenlijk veel lager. Hoe dat komt? De diagnose wordt vaak verkeerd gesteld. In de documentaire van Labyrinth (VPRO) laat iemand van wie vastgesteld is dat hij geen malaria heeft, zich in verschillende lokale klinieken testen. Vrijwel altijd heeft hij volgens de kliniek malaria…
Hoe kan je effectief een ziekte bestrijden, als het bij het stellen van de diagnose al mis gaat?!

In de documentaire zie je een nieuwe methode om malaria te bestrijden. Alle muggen moeten dood. Makkelijker gezegd, dan gedaan. Het gebeurt dan ook niet met een vliegenmepper…
Wil je de waarheid over malaria weten? Het kost je maar een half uurtje…

dinsdag 21 september 2010

Dé uitdaging voor onze generatie

Een VN-top is veel meer dan regeringsleiders die voor de camera hun handtekening zetten. Er worden ontzettend veel discussies, lezingen en workshops over de millenniumdoelen georganiseerd. Deze ochtend ga ik naar een bijeenkomst over onderwijs.
De ochtend staat helemaal vol met lezingen en speeches over hoe belangrijk onderwijs is. De locatie is prachtig; een chique hotel tegenover het hoofdgebouw van de VN. We settelen ons in de zaal. Geen security-check of paspoortcontrole. Erg relaxed. Maar dat betekent natuurlijk ook dat er geen echte big-fish komen. Jammer…

Opeens lopen er allemaal cameramensen en fotografen achteruit de zaal in. Wat gebeurt er?! Ze worden gevolgd door een ontzettend knappe vrouw. Geen wonder dus, al die camera’s… Nee wacht eens, dat is koningin Rania van Jordanië! Wat een verschijning! Zeker vergeleken bij de grijze muis die nu de zaal binnenkomt. Maar ook van hem worden ontzettend veel foto’s genomen. Ik herken em ergens van. Het is Gordon Brown; de voormalige premier van Groot-Brittannië. Dit kan nog eens interessant worden!

Er moeten genoeg en goede leraren zijn, zeggen verschillende sprekers van dit evenement . Anders heeft naar school gaan weinig zin. Heb ik dat niet eerder gehoord..?
“Ontwikkeling start in de schoolbanken.” “Miljoenen kinderen mogen we niet negeren.” “Onderwijs is cruciaal voor andere doelen, zoals hiv- en malaria bestrijding.” Klinkt allemaal logisch, maar het komt niet écht bij me binnen. Dan spreekt koningin Rania. Zij zegt dat deze ochtend niet gaat over de kinderen die niet naar school gaan, maar over ons gaat. Over beleidsmakers, over journalisten, over wij die de toekomst aan het maken zijn. Onderwijs is dé uitdaging voor onze generatie. Wat een speech. Fantastisch! Gordon Brown spreekt na haar. Wat een verschil zal dat zijn…


Maar Brown blijkt best grappig te zijn. Hij heeft in veel ontwikkelingslanden kinderen gesproken die naar school gaan. Ze willen dokter, advocaat of leraar worden. “Eigenlijk wilde niemand politicus worden, zegt een cynische ex-premier en de zaal ligt in een deuk. Brown wil dat de wereld boos wordt. Hij quote de oude Griek Thucydides: "There will be justice... when those who do not suffer are as angry as those who do." Een quote, een grapje, emoties. Zo saai en onopvallend is Gordon Brown niet!

Maar de echte hit van deze ochtend is Nthabiseng Tshabalala. Ze is pas 12 jaar en woont in Johannesburg, Zuid-Afrika. Ze is erg verlegen om voor zoveel mensen te praten. In haar schooluniformpje zegt ze dat ze erg blij is dat ze naar school kan. Haar favoriete vak is Engels en de kinderen uit haar klas zijn erg trots dat ze hier is. Zachtjes vraagt ze of we er alsjeblieft voor kunnen zorgen dat 69 miljoen kinderen de kans krijgen naar school te gaan. Na afloop van haar speech gaat de hele zaal staan. Ik kan haar niet meer zien, maar weet zeker dat ze verlegen naar de grond staart.

This is were the magic happens

UN headquarters

zondag 19 september 2010

Armoedebestrijding, XXL-burgers en gratis refills

"Van het geld voor jouw ticket, kan je ook half Kenia te eten geven”, zei een goede vriend tegen me vlak voor mijn vertrek. Overdreven natuurlijk, maar de boodschap is duidelijk. Armoede- en hongerbestrijding doe je niet in een stad die bekend staat om xxl-burgers en gratis refills. Dat doe je on the ground met je voeten in de modder.
Terwijl ik langs Hummers en gele taxi’s op 5th Avenue richting Central Park loop en me blijf verbazen hoeveel neon-reclame er is, vraag ik me het volgende af:

Weet het Afghaanse meisje dat niet naar school mag, de moeder uit Niger die haar kinderen niet te eten kan geven, of de met HIV-besmette Zuid-Afrikaan dat de wereld de komende dagen bijeenkomt om hún situatie te verbeteren? Ik vraag het me af.
Doet het er eigenlijk toe? Misschien ook wel niet. Deze top is immers bedoeld om regeringsleiders de daad bij het woord te laten voegen. Om nieuwe afspraken te maken. Maar toch…

Toch voelt het vreemd om een driedubbele hamburger,wat nauwelijks op m’n bord past te eten, terwijl ik hier ben om over honger te schrijven. Vreemd om gratis mijn halve liter cola bij te vullen, terwijl ik hier ben om over toegang tot schoon drinkwater te schrijven. Vreemd om een dure taxi te pakken, terwijl ik hier ben om over armoede te schrijven.

donderdag 16 september 2010

Het begint bij onderwijs...

Sharifa leest in haar schoolschriftje. Ik vraag haar wat ze leest en ga naast haar staan. Ik zie dat ze haar schriftje op z'n kop vasthoudt. Sharifa leest helemaal niet. Waarschijnlijk kan ze dat namelijk niet zo goed, maar wil ze indruk op me maken.

Sharifa is een verlegen meisje uit het Noorden van Ghana en ongeveer tien jaar oud. Ze woont in een dorpje van lemen hutjes aan de rand van een stad. Als Sharifa niet op school is, helpt ze haar moeder en tante met koken, wassen, of water halen. Vorig jaar was zij voor bijna twee maanden mijn gastzusje, toen ik bij haar familie woonde.
Basisonderwijs is verplicht in Ghana en Sharifa gaat dus al een aantal jaar naar school. Al eerder merkte ik dat ze hier niet veel leert. Zo probeerde Sharifa alle getallen van 1 t/m 50 op een papiertje te schrijven. Ze dacht vaak lang na over wat het volgende getal zou zijn. Het ging dan ook niet altijd goed. De reeks heeft ze niet afgemaakt omdat haar twee jaar oudere zusje Ndeira haar pen uit haar hand griste en het karweitje binnen een minuut afmaakte.

Sharifa

Een paar dagen na het ‘schriftincident’ komt Ndeira enthousiast met haar schoolrapport naar me toe. Allemaal voldoendes. Ik vraag haar of ze nu naar de volgende klas mag en of al haar vriendinnetjes ook over zijn. Ze kijkt me vreemd aan. "Natuurlijk. Iedereen gaat naar de volgende klas." "Wat fijn dat iedereen goede cijfers heeft", zeg ik. Weer kijkt ze me vreemd aan. “Er zijn veel kinderen met lage cijfers, hoor!” Nu kijk ik háár vreemd aan. “Moeten zij de klas niet overdoen dan?” “Nee joh, die krijgen gewoon straf van de leraar, een tik ofzo.”
Ik zucht. Op zo’n manier laat je het als schoolkind wel uit je hoofd om om extra uitleg te vragen…

Millenniumdoel twee is het streven dat alle meisjes en jongens in 2015 naar school gaan. Het gaat erg goed met dit doel. In 2008 ging 89% van alle kinderen in ontwikkelingslanden naar school. Fantastisch!
Maar als het dus niets uitmaakt of je iets begrijpt, wat voor nut heeft het dan om naar school te gaan?!
Doelstelling gehaald, afgevinkt. Hoera.
Sharifa zit dan wel in de schoolbanken, veel steekt ze er niet op.

woensdag 15 september 2010

Millenniumdoelen: ongekende ambitie

VersPers

De millenniumdoelen zijn maar bij weinig mensen bekend. Ook het vertrouwen in het behalen van de doelen is erg laag bij de Nederlander. Dit blijkt uit de jaarlijkse Barometer Internationale Samenwerking. Is dit terecht?

In 2015 moeten de grootste problemen van ontwikkelingslanden de wereld uit zijn. Dit is in 2000 door regeringsleiders afgesproken. Met acht concrete doelstellingen moet er een einde komen aan de armoede en moeten de levensomstandigheden van de allerarmsten op onze wereld verbeterd zijn. Dit is ambitieus. Dat was het in 2000 al. Maar met nog vijf jaar te gaan, tikt de klok.

Driekwart van de Nederlanders kan niet eens één van de acht millenniumdoelen opnoemen. Eén zo’n doel is het halveren van de armoede. Een ander doel is gelijkheid tussen mannen en vrouwen. 90 procent van de Nederlanders denkt dat deze doelen over vijf jaar niet gehaald zijn. Heeft de Nederlander gelijk?

Halveren van armoede
Met veel doelstellingen gaat het goed. Bij het terugdringen van de armoede, het behandelen van hiv-patiënten, en een duurzame leefomgeving is vooruitgang geboekt. Dit zegt het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP). Klinkt mooi. Maar het halveren van de armoede is vooral te danken aan economische tijgers als China en India. De millenniumdoelen hebben hierbij maar een kleine rol gespeeld.
In Oost-Azië en Zuidoost-Azië was in 2005 het percentage mensen dat van minder dan $1,25 dollar per dag moest rondkomen gehalveerd. Sub-Sahara Afrika ligt helemaal niet op schema. Hier nam het gedeelte van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft dan wel af van 58 procent in 1990 tot 51 procent in 2005. Maar door de sterke bevolkingsgroei is het aantal armen met 100 miljoen toegenomen.

De wereldwijde economische crisis heeft er voor gezorgd dat de vooruitgang van de laatste jaren terugvalt. Hierdoor loopt de export in veel ontwikkelingslanden terug en wordt er minder geïnvesteerd. Daardoor is de economische groei minder. Ondanks deze terugval zal de armoede in de wereld in 2015 (ten opzichte van 1990) gehalveerd zijn.

Gelijkheid tussen mannen en vrouwen

Gelijkheid tussen mannen en vrouwen wordt ook niet gehaald, denkt de Nederlander. Op papier zit het wel goed met de emancipatie van vrouwen. Dankzij internationale mensenrechtenverdragen hebben mannen en vrouwen formeel dezelfde rechten. In de praktijk is dit vaak anders en worden vrouwen achtergesteld. Daarom is als doel gesteld dat er in 2015 net zo veel meisjes als jongens naar school gaan.
Dit doel gaat in veel regio’s gehaald worden volgens de Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO). Het percentage meisjes wat naar de basisschool gaat ten opzichte van het percentage jongens wat naar de basisschool gaat is toegenomen van 87 procent in 1990 tot 96 procent in 2008. Opnieuw is vooral in Azië de vooruitgang geboekt. In Sub-Sahara Afrika en in West-Azië is de achterstand van meisjes op jongens nog het grootst.
Natuurlijk is gelijkheid meer dan naar school gaan. Krijgen vrouwen nadat zij naar school zijn geweest net zo vaak een baan als mannen? En zijn zij ook vertegenwoordigd in het parlement?

Veel vrouwen in ontwikkelingslanden werken op het land. Dit werk is vaak onbetaald en vrouwen missen de sociale bescherming van loonarbeid. Hierdoor zijn zij kwetsbaarder. Tussen 1990 en 2008 steeg het aantal vrouwen dat ergens anders dan op het land werkt in alle ontwikkelingsregio's behalve in Noord-Afrika. Daar bleef het percentage op 19 procent steken.
Ook de politieke macht van vrouwen is toegenomen. Het aandeel vrouwen in het parlement in ontwikkelingslanden steeg van 11 procent in 1990 tot 18 procent in 2010. In de ontwikkelde landen steeg dat percentage van 17 procent naar 24 procent.

VN-top
Deze twee doelen worden, ondanks de negatieve verwachting van de Nederlander, gehaald. Dit betekent nog niet dat de millenniumdoelen een succes zijn. Het zal waarschijnlijk niet lukken om de kindersterfte met tweederde terug te brengen en de moedersterfte met driekwart terug te brengen. Ook streeft men ernaar om het aantal mensen wat geen toegang heeft tot sanitaire voorzieningen te halveren. Met het huidige tempo wordt deze doelstelling niet bereikt.

Om ook deze doelen te halen vindt er volgende week in New York een VN-top plaats. Hier wordt besproken hoe dat moet gebeuren. Regeringsleiders zullen opnieuw met elkaar afspreken de wereld te verbeteren. De ambitie zal hoog zijn. Maar zonder consequenties aan het niet halen van de doelen en een economische crisis zijn de verwachtingen laag.

maandag 13 september 2010

MDG-teaser

De komende tijd ga ik bloggen over de millenniumdoelen en de VN-top die hier volgende week over gehouden wordt.
Wat zijn de millenniumdoelen ook alweer? Kijk hier!