en een ingekorte versie door JOIN magazine editie 2012
Rio de Janeiro staat bekend als ‘gay capital’ van Zuid-Amerika, en in Sao Paulo vindt elk jaar de grootste gay pride ter wereld plaats. Brazilië heeft de reputatie één van de homovriendelijkste landen ter wereld te zijn. Maar schijn bedriegt. Ondanks dat op Braziliaanse stranden en in het uitgaansleven veel homo’s kunnen zijn wie ze zijn, is er de laatste jaren steeds meer geweld tegen hen.
“Natuurlijk heb ik niets tegen homo’s, ik heb alleen iets tegen de excessieve privileges die ze hebben.” Carlos Apolinário is gemeenteraadslid in de miljoenenstad Sao Paulo. Hij haalde wereldwijd het nieuws met zijn plan om een ‘hetero pride’ te organiseren door één van de drukste en bekendste straten van de Braziliaanse metropool. Eind 2011 werd bekend dat zijn plan niet doorgaat, maar Apolinário is nog steeds fervent pleiter voor een hetero pride. “Het is toch raar dat een optocht ter ere van Jezus niet meer door de Avenida Paulista mag gaan en de gay pride wel? Homo’s worden dus bevoorrecht en dáár ben ik tegen”, zegt Apolinário stellig. “Kijk, homo zijn is een recht, niet een voorrecht. Sommige homo’s doen alsof het een voorrecht is om homo te zijn en denken zelfs dat ze bijzonderder zijn dan vrouwen”, zegt Apolinário minachtend.
Marcel, 21 jaar, uit Sao Paulo windt zich erg op over het conservatieve gemeenteraadslid. “Dit was zo’n ontzettend dom en gestoord idee! Hetero’s hebben nooit geleden onder vooroordelen dus waarom zouden zij een parade organiseren om te tonen wie ze zijn en dat ze daar trots op zijn? Bewegingen, zoals de homobeweging, die opkomen voor hun rechten als minderheid zijn altijd belangrijk geweest in de geschiedenis. Kijk maar naar vrouwenbewegingen of zwarten in bijvoorbeeld de VS. Het slaat nergens op om als dominante groep op te komen voor je rechten”, tiert de jonge homo. De 23 jaar oude Arthur, ook homoseksueel, was teleurgesteld toen hij hoorde over het plan van Apolinário. “Eerst zeg ik het als een grap. Alsof iedereen opeens homo wordt als je een gay pride organiseert. Maar toen ik er over na ging denken, werd ik toch wel boos. Zo’n hetero pride zou de haat tegen homoseksuelen alleen maar promoten en bijdragen aan het geweld tegen ons, wat de laatste tijd toch al steeds vaker voorkomt.”
Volgens de homorechtenorganisatie GGB werden er in 2010 260 homo’s en lesbiennes vermoord in Brazilië. Dat is een stijging van 31 procent in vergelijking met 2009. De meesten werden door een familielid gedood. Marcel ziet een verschil tussen het platteland en de grote stad. “In plattelandsgebieden is de acceptatie van homo’s een stuk minder. Daar is veel minder ruimte om homoseksueel te zijn. Ik vermoed dan ook dat de meeste van die moorden door familieleden in de meer rurale gebieden van Brazilië zijn gepleegd.” Arthur is het met hem eens. “Ik leef eigenlijk in een soort bubble. Mijn vrienden en kennissen zitten bijna allemaal in de design- of filmwereld waar homoseksualiteit heel normaal is, maar ik hoor en lees steeds vaker vreselijke verhalen over geweld tegen homo’s.”
Volgens Allex (25 jaar) is het opkomende protestantisme in Brazilië één van de oorzaken van de groeiende aversie tegen homo’s. In het land waar wereldwijd de meeste katholieken wonen, groeit het protestantisme. “Ik maak me daar grote zorgen over”, zegt Allex ernstig. “Veel protestanten zijn namelijk radicaler dan katholieken in hun opvatting over mensen die anders zijn. Ik vind Apolinário daar echt een klassiek voorbeeld van. Hij is een man die stilstaat in de tijd en de kerk gebruikt als een wapen tegen homo’s. Zo is hij ook voorstander van speciale klinieken voor homoseksuele mannen die daar weer hetero worden! Dat is natuurlijk belachelijk, want een jongere die homo is zal dat ook zijn als hij volwassen is.”
Apolinário, een overtuigd evangelist, is hiernaast ook tegen het homohuwelijk en adoptie door homostellen. “Je moet aan het kind denken en niet aan de ouders. Wat zal er met het kind gebeuren als het opgevoed wordt door twee mannen?” Apolinário denkt er liever niet over na. Het gemeenteraadslid is niet de enige politicus die conservatief is als het om homorechten gaat. Op nationaal niveau groeit de invloed van religieus rechtse partijen.
Sinds bijna een jaar mogen homostellen een geregistreerd partnerschap aangaan. “Hier heb ik lang op gehoopt”, zegt Allex verheugd, “maar op andere punten is de homo-emancipatie in minder goede handen bij Roussef (de huidige president van Brazilië, red.).” De jonge homoseksueel doelt op een wet die discriminatie op grond van seksuele geaardheid gelijk zou stellen aan discriminatie vanwege huidskleur of geloof. “Door invloed van veel christenen is de stemming daarover nu voor onbepaalde tijd uitgesteld. En dat komt hen goed uit, want er zijn genoeg preken en haatspeeches tegen ons die, als de wet er wel zou zijn, gevangenisstraf zouden betekenen!” Niet alleen in kerken wordt gepreekt tegen homoseksualiteit. Dit gebeurt soms ook in het parlement. Zo zei parlementariër Bolsonaro, van de rechts-conservatieve partij PP, onlangs dat mannen met een stoornis (waar hij homoseksualiteit mee bedoelt) op de juiste weg geholpen moeten worden, zelfs als dat klappen vergt.
Toch blijft Allex hoop houden op verbetering van homo-emancipatie. “Dat is erg lastig, maar het allerbelangrijkste is denk ik educatie. In veel families is homoseksualiteit een taboe, dus als we op scholen dan de discussie over homoseksualiteit kunnen voeren zou dat al erg helpen”, zegt hij optimistisch. Maar ook een lespakket dat homoseksualiteit bespreekbaar zou moeten maken op scholen, is door Roussef niet in praktijk gebracht…
