Belasting

IS Online
 
Ik ben bij een lezing op de Vrije Universiteit waar Paul Collier (Oxford) uitlegt dat het in het belang is van bevolkingen in ontwikkelingslanden zélf als zij belasting gaan betalen. Dat klinkt natuurlijk vreemd.  Deze mensen hebben vaak al zo weinig geld en dan moeten ze daarvan ook nog eens belasting betalen… Collier blijft er bij: “Het is goed als staten een belastingsysteem opzetten.”
 
Tijdens Colliers’ betoog over belastingen dwalen mijn gedachten af naar Gadaffi. Gadaffi was anderhalf jaar geleden mijn gastbroertje toen ik twee maanden bij hem en zijn familie in een Ghanees dorpje woonde. We zaten buiten op het erf op een bankje en hadden net ons avondeten op. Ik vertelde hem dat ik me er zo over verbaasde hoeveel kraampjes er overal langs de weg stonden met telefoonkaarten, mango’s, bananen, voetbalshirts, kranten, stoffen voor kleding, zakjes water, schoenen, gedroogde vis , noten. Je kan het zo gek niet bedenken of je kan het in Ghana langs de weg kopen. Toen ik zei dat je dat in Nederland helemaal niet zo hebt en mensen op andere manieren geld verdienen, keek hij raar op. Het gesprek ging verder en even later kwam hij erachter dat ik, en de rest van alle blanken, een deel van hun geld aan de overheid afstaan. Hij lachte me uit en was toch wel trots dat zijn moeder, die vaak stoffen langs de weg verkoopt, niet zo gek is om dat te doen. Ik probeerde uit te leggen dat het juist goed is dat ik belasting betaal omdat daarmee de overheid dingen betaalt die in het belang zijn van de bevolking. Dat ik alleen stem op politici die mijn belastinggeld goed gebruiken en dáárom politici verstandig omgaan met mijn belastinggeld. Gadaffi snapte het niet helemaal en bleef mij, geloof ik, toch een beetje onnozel vinden…

“Als inkomens stijgen, stijgt het aandeel wat de overheid krijgt ook. Dus zal de overheid wetten maken die economische activiteiten stimuleren”, vervolgt Collier zijn betoog.  Fantastisch eigenlijk, belasting betalen. Ik kan bijna niet wachten totdat die verfoeide blauwe envelop weer op de deurmat valt! Alhoewel…

Het begint bij onderwijs...

Sharifa leest in haar schoolschriftje. Ik vraag haar wat ze leest en ga naast haar staan. Ik zie dat ze haar schriftje op z'n kop vasthoudt. Sharifa leest helemaal niet. Waarschijnlijk kan ze dat namelijk niet zo goed, maar wil ze indruk op me maken.

Sharifa is een verlegen meisje uit het Noorden van Ghana en ongeveer tien jaar oud. Ze woont in een dorpje van lemen hutjes aan de rand van een stad. Als Sharifa niet op school is, helpt ze haar moeder en tante met koken, wassen, of water halen. Vorig jaar was zij voor bijna twee maanden mijn gastzusje, toen ik bij haar familie woonde.
Basisonderwijs is verplicht in Ghana en Sharifa gaat dus al een aantal jaar naar school. Al eerder merkte ik dat ze hier niet veel leert. Zo probeerde Sharifa alle getallen van 1 t/m 50 op een papiertje te schrijven. Ze dacht vaak lang na over wat het volgende getal zou zijn. Het ging dan ook niet altijd goed. De reeks heeft ze niet afgemaakt omdat haar twee jaar oudere zusje Ndeira haar pen uit haar hand griste en het karweitje binnen een minuut afmaakte.

Sharifa

Een paar dagen na het ‘schriftincident’ komt Ndeira enthousiast met haar schoolrapport naar me toe. Allemaal voldoendes. Ik vraag haar of ze nu naar de volgende klas mag en of al haar vriendinnetjes ook over zijn. Ze kijkt me vreemd aan. "Natuurlijk. Iedereen gaat naar de volgende klas." "Wat fijn dat iedereen goede cijfers heeft", zeg ik. Weer kijkt ze me vreemd aan. “Er zijn veel kinderen met lage cijfers, hoor!” Nu kijk ik háár vreemd aan. “Moeten zij de klas niet overdoen dan?” “Nee joh, die krijgen gewoon straf van de leraar, een tik ofzo.”
Ik zucht. Op zo’n manier laat je het als schoolkind wel uit je hoofd om om extra uitleg te vragen…

Millenniumdoel twee is het streven dat alle meisjes en jongens in 2015 naar school gaan. Het gaat erg goed met dit doel. In 2008 ging 89% van alle kinderen in ontwikkelingslanden naar school. Fantastisch!
Maar als het dus niets uitmaakt of je iets begrijpt, wat voor nut heeft het dan om naar school te gaan?!
Doelstelling gehaald, afgevinkt. Hoera.
Sharifa zit dan wel in de schoolbanken, veel steekt ze er niet op.

The Old Lady wants you to come...

6 juli 2009, Tamale Ghana

Ik ben in mijn kamer als er op de deur wordt geklopt. "The old lady wants you to come." Meer wordt er niet gezegd. Hoe ouder, hoe meer ontzag iemand heeft dus ik spoed me naar de compund, waar de old lady is. Of beter gezegd.. waar ik haar verwachtte.. "She is inside", zeggen de kinderen. Ehh.. maar daar was toch net iemand aan het bevallen? Twijfelend klop ik op de deur. Geen gehoor. Nog een keer. Iets in een taal die ik niet begrijp. "You can go in. It's ok," zeggen de kinderen. "Just go". Ik haal diep adem. Weinig keus...

Shit, wel m'n schoenen uitdoen! De nog net wel zwangere vrouw zit op haar hurken. Ze wordt overeind gehouden door m'n gastoma. Een andere vrouw, m'n gastmoeder, voelt of het kind al komt en drukt op de buik van de moeder. Ze gebaart naar een krukje waar ik moet gaan zitten. Ik loop er naar toe. Voor ik ga zitten wordt m'n kruk dichterbij de bevallende vrouw gezet. Kan ik het tenminste goed zien.. :S
De moeder begint lichtjes te kreunen. Tot nu toe had ze namelijk nog geen geluid gemaakt. Ik krijg een zaklamp in m'n hand geduwd zodat m'n gastmoeder haar handen vrij heeft om de baby te halen. Ik moet dus goed schijnen zodat ze goed kan zien wat ze doet. Nu MOET ik het zelf dus ook wel zien. Het is bloederig, smerig, vies en een jongen.
Hij leeft! Hij huilt! Ik lach!

Maar ik ben de enige. Verder zijn er weinig emoties. De navelstreng wordt doorgeknipt, de lakens opgerold, de baby genegeerd en de vloer schoongemaakt. Dan krijgt de moeder eindelijk in haar handen waar ze al de hele avond naar heeft verlangd...een bekertje half gevuld met water!!

Waarzeggers en andere foute mannen

28 juli, 2009, Tamale Ghana

Tijdens het avondeten, wat zoals elke avond bestaat uit smaakloze TZ met een vaag soepje, vertel ik Gadafi dat de Ghanese vriend van mijn vriendin haar heeft laten zitten. Ze zouden samen naar de watervallen gaan maar het gaat opeens niet door en hij neemt z'n telefoon niet meer op. Gadafi waarschuwt me (voor de zoveelste keer) voor sommige Ghanese mannen. Hij zelf is niet zo verzekert hij me (ook voor de zoveelste keer). Maar er zijn sommige Ghanese mannen die niet altijd goede intenties hebben. Sommigen, bijvoorbeeld, vallen alleen op blanke vrouwen omdat ze geld hebben (Echt?!?).

Soms zelfs kan een man naar een waarzegger gaan. Die kan hem dan een bepaald soort medicijn geven wat hij stiekem door het eten van de vrouw doet. Door dit slechte medicijn doet zij dan alles wat hij wil. Ik vraag of vrouwen dit ook wel eens bij hun man doen. "Hahaha, vrouwen zijn nog veel erger. Die doen het veel vaker!", lacht Gadafi en ik lach mee. "Bijvoorbeeld die keer toen mijn zus geslagen werd door haar man", vertelt Gadafi verder zonder emotie. "Wat?!", zeg ik, "Slaat hij haar?!?" "Ja, een keer" zegt Gadafi en wil verder gaan met zijn verhaal. "Maar,stamel ik, dat moet ze niet tolereren." Nee ze kwam ook naar huis. Toen kwam haar man, bood z'n excuses aan en ze ging weer met hem mee. Ik zeg tegen Gadafi dat als mijn vader dat bij mijn moeder zou doen ik, ik hem nooit meer zou hoeven zien. Gadafi antwoordt: "Maar de man van mijn zus kon er niets aan doen. Wat ik je wilde vertellen is dat het kwam doordat de tweede vrouw van haar man jaloers is en dus een slecht medicijn in het eten van haar man had gedaan.Door dat medicijn ging hij dus slechte dingen doen naar z'n eerste vrouw."
Aha, stamel ik, niet overtuigd van zijn verhaal.
Ik zeg nog eens dat mannen die hun vrouw slaan heel slecht zijn. Gadafi knikt. Hij zou dat zelf ook nooit doen. Maar ja, deze jongen is ook echt Roomser dan de Paus, of in dit geval: heiliger dan de profeet.. God ziet namelijk alles, dus als dan de Dag des Oordeels komt zou ie de klos zijn..

Ik ben nog steeds ontdaan van deze plotselingen onthulling, maar Gadafi vertelt verder over de waarzeggers. Zo moet je niet tegen anderen vertellen wat een waarzegger je voorspelt heeft. Je vijand zou er dan voor kunnen zorgen dat hetgene wat voorspeld is niet gebeurt. Dat mijn vriendin mij dus verteld heeft dat haar een auto te wachten staat is dus helemaal niet verstandig! Hij drukt me op het hart om dus tegen niemand te vertellen wat de waarzegger mij morgen gaat vertellen...

De volgende dag zeg ik tegen Gadafi dat mijn vriendin er gewoon bij mocht zitten toen de waarzegger mijn toekomst aan mij vertelde. Ook hoefden wij geen offer te brengen of ritueel uit te voeren, wat gebruikelijk is. Bovendien sprak ie vloeiend Engels. "Misschien was het niet een echte waarzegger", oppert mn broertje. Dat dachten we zelf ook al, helemaal toen we erachter kwamen dat een andere vrijwilliger precies dezelfde toekomst voorspeld heeft gekregen als mijn vriendin!

Dus dat ik 90 jaar word, 4 kinderen krijg (2 jongens en 2 meisjes), m'n ex me terug wil en ik niet meer ziek word in Ghana zal dus allemaal wel niet kloppen! Kan ik het ook gewoon opschrijven!

Gister heeft Gadafi me naar een 'echte' waarzegger meegenomen. Je begrijpt natuurlijk wel dat ik hier verder niets over kan zeggen...

Welcome Home!

Zondag 12 juli 2009, Tamale Ghana

Het is het gesprek van de dag. Zelfs in Tamale, wat als je geluk hebt slechts 12 uur rijden van Accra is, lopen mensen met shirtjes van hun Afrian Brother. Van DJ Carlos heb ik ook een prachtig shirt gekregen.
Vanavond landt Barack Obama, met vrouw en kinderen, in Accra.
Het is zijn eerste bezoek aan Afrika. Iedereen is opgelaten.
Zijn bezoek aan Egypte laatst telt namelijk niet. Dat is geen Black Africa en bovendien waren Michelle en zijn kinderen daar niet bij en heeft hij er niet overnacht.

Het is vrijdagavond wanneer Muhammed zijn vriendje Gadafi (mijn gastbroertje) belt. We moeten komen want Obama is net gelandt. We gaan! Onderweg zien we in elk huis wat een TV heeft, een kamer vol mensen.
Er worden videoclips vertoond. Speciaal gemaakt voor deze dag. Welcome Home, We love Obama, He is our African Brther... en meer van zulke teksten.

Onderweg heb ik Gadafi vertelt wat ik vandaag op het nieuws hoorde. Nigeria en Kenia zijn stikjaloers op Ghana. Nigeria is het dichtsbevolkste land van Afrika en vond dat zij recht hebben om Obama te ontvangen. Kenia had uiteraard ook graag hun kleinzoon verwelkomd. Maar Ghana is het land van Good Governance en het voorbeeld voor de rest Afrika ( Volgens de krant dan) dus Obama koos Ghana. Gadafi buldert van het lachen. Met deze boodschap is z'n Ghanese ego op z'n minst een maand gestreeld..

In november tijdens de verkiezingen die ik in Nl. volgde was ik echt helemaal klaar met de Obama-hype. Iedereen was zo idolaat... terwijl hij nog niets gepresteerd had!
Ja, hij is zwart. So what? Dacht ik. En eigenlijk is ie dan ook nog niet eens echt zwart...

Maar als ik deze mensen hier zie... Wat voor power het ze geeft dat de VS een zwarte president, met Afrikaanse roots, hebben. Hoe blij ze zijn... Dan is echt helemaal niets overdreven aan alle Obama-idolatie!

Van de speech die hij zaterdag aan de Afrikaanse bevolking gaf heb ik niets meegekregen. Dat hebben de meeste mensen hier niet. Dat maakt ook geen donder uit. De belangrijkste boodschap is namelijk al gegeven: Afrika telt!

YES WE CAN!!!

Beroofd en geen dak meer boven m'n hoofd

18 augustus 2009, Mole Ghana

Eerst bel je je ouders en bezorgt hen een slapeloze nacht door te vertellen dat je een paar dagen alleen gaat reizen. Als het dan zover is besteed je de eerste dag voornamelijk aan wachten op de bus. Op de tweede dag kom je er niet meer onderuit. Je bezorgt hen opnieuw een
slapeloze nacht. Je bent beroofd en hebt geen dak meer boven je hoofd.

Daar zit ik dan in Mole National Park, aan de rand van het zwembad genietend van m'n cheeseburger en m'n uitzicht op badende olifanten. Ik neem een slok van m'n ananassap, zucht en geniet nogmaals, als er opeens een aap op de stoel tegenover me springt. " Ksst", zeg ik. Andere gasten schreeuwen dat de aap agressief kan worden. Dus ik ren
weg en laat m'n eten achter. Gelukkig kiest de aap het eten en niet mij. Hij berooft me van m'n burger en rent de andere kant op...

Na nog wat apen, antilopes en olifanten van dichtbij gezien te
hebben moet ik terug naar het dorpje waar m'n hostel is. Erik en Lieke gaan ook. Het is inmiddels al donker en alleen Lieke's fiets heeft licht. De weg die we moeten nemen bestaat zoals vrijwel elke weg in Ghana uit zand, stenen en gaten en is uiteraard onverlicht. Bovendien is de weg erg heuvelachtig en hebben steile zanderige wegen sinds mijn Griekse mountainbike/ziekenhuis avontuur altijd mijn voorkeur.
"Zouden die olifanten en apen 's nachts ook op deze weg zijn," vraagt Lieke zich af. " Waarom niet?", zegt Erik. Hoe leuk we het ook vonden om die beesten overdag van dichtbij te
bewonderen, hij stelt ons niet gerust. "Hoelang hebben we ook alweer over de heenweg gedaan?" "Een klein halfuurtje dacht ik." Met onze
telefoons proberen we de weg enigszins te verlichten. Het helpt niet. Een gil en een plof. Lieke valt van d'r fiets. "Het is genoeg! We gaan terug!" Terug bij het motel vragen we om motortaxi's. Ze hebben een tuk-tuk waar we met z'n drieen makkelijk in passen. Tien minuten later arriveert ons Ghanees/Indiaas vervoermiddel met drie opgeluchte
passagiers bij het hostel.

Daar besluit ik om in plaats van in m'n kamertje zonder ventilator de nacht op het dak door te brengen. Overbehulpzame hosteleigenaar Hassan bouwt van drie grote taken een stellage waar hij m'n klamboe aan vastmaakt. Voor mij geen slapeloze
nacht. Genieten van de Afrikaanse sterrenhemel en nagenietend van de
dag dag val ik heerlijk in slaap...