Een nieuwe oorlog?

IS Online

Zuid-Sudan wordt binnenkort waarschijnlijk onafhankelijk. Op 9 januari is er een referendum waar een grote meerderheid naar verwachting voor afscheiding stemt. Het Noorden, met hoofdstad Khartoem, is hier absoluut niet blij mee. Het grootste land van Afrika valt dan in tweeën. Hoe komt dit, wat zijn de gevolgen en komt er een nieuwe oorlog tussen Noord- en Zuid-Sudan?

In 2005 werd er na een decennialange burgeroorlog tussen het Noorden en het Zuiden van Sudan een vredesakkoord getekend. Dit akkoord houdt onder meer in dat er een referendum komt waar de Zuid-Soedanezen bepalen of zij zich afscheiden. Nu het referendum steeds dichterbij komt, lopen de spanningen op…

Olie, water, en trots
Zuid-Sudan heeft enorm veel olie. Op radio 1 zei Afrika-correspondent Koert Lindijer: “De olievelden liggen goeddeels in Zuid-Sudan en met een onafhankelijk Zuid-Sudan raakt het Noorden dus miljarden aan inkomsten kwijt.”
Ook controle over Nijl-water dat door Zuid-Sudan loopt speelt mee. Egypte moet dan ook met Zuid-Sudan onderhandelen over de verdeling van het water. Daar heeft het geen zin. Via wiki-leaks bleek dat Egypte geprobeerd heeft om deze reden het referendum zes jaar uit te stellen.
Volgens Nico Plooijer van IKV Pax Christi is er ook nog een andere reden waarom het Noorden absoluut niet wil dat het Zuiden onafhankelijk wordt. En dat is trots. “De regering wil niet te boek staan als de verantwoordelijke voor het uiteenvallen van het grootste land van Afrika. Dat betekent voor sommigen dat ze een deel van het land weggeven.”

Beïnvloeding
De regering beïnvloedt daarom op alle mogelijke manieren het referendum. Deze week nog zei president Al-Bashir dat hij de Islamitische wetgeving sharia invoert als Zuid-Sudan zich afscheidt. “De sharia is er eigenlijk nu al. Maar beperkt,”zegt Nico Plooijer. De islamitische wetten die er nu zijn gelden niet voor niet-moslims. Bij een onafhankelijk Zuid-Sudan zal de Sharia voor heel Noord-Sudan gelden. Ook voor de zuiderlingen die daar wonen. “Het is dus een push voor hen om niet voor onafhankelijkheid te tekenen. Zo krijgen zij een identiteit opgedrongen.”
Veel mensen gaan uit van fraude tijdens het referendum. Mensenrechtenactivist Elgak uit Zuid-Sudan zegt in oktober in de Volkskrant dat de regering in oktober 2 miljoen zuiderlingen telde die in het Noorden wonen, en er mogen stemmen. Maar in april sprak de regering nog van 500 duizend zuiderlingen in het Noorden. “Ze hebben dus mensen paraat die voor eenheid gaan stemmen”.

Oorlog?
De regering in Khartoem gaat verder dan alleen fraude en druk op de bevolking. In augustus onderschepte het Zuid-Sudanese leger een helikopter met wapens afkomstig uit het Noorden. Ze waren bestemd voor rebellen die tegen de huidige regering in Zuid-Sudan vechten. Ook zijn er af en toe kleine aanvallen van het Noord-Soedanese leger in Zuid-Sudan en beschuldigt het Zuiden het Noorden van bombardementen afgelopen november in twee Zuidelijke provincies. Een Zuid-Sudanese politicus zei toen: “Het is duidelijk dat de regeringspartij in het Noorden naar oorlog streeft en het referendum wil saboteren.”
Komt die oorlog er ook? Velen vrezen van wel. Het is afwachten maar Nico Plooijer denkt dat het wel meevalt. “Het Noorden heeft de afgelopen jaren twintig jaar namelijk ook niet kunnen winnen…”